ОСОБЛИВОСТІ ІНТЕГРАЦІЇ СУЧАСНИХ ТЕХНОЛОГІЙ У ПІДГОТОВКУ СТУДЕНТІВ-ПСИХОЛОГІВ
DOI:
https://doi.org/10.32782/psy-2025-5-16Ключові слова:
штучний інтелект, психологічна освіта, віртуальна реальність, доповнена реальність, соціальні норми, цифрові технології, міждисциплінарне навчанняАнотація
У статті вивчається потенціал інтеграції сучасних цифрових технологій у професійну підготовку студентів-психологів, зокрема таких інструментів, як штучний інтелект, віртуальна реальність (далі – VR), доповнена реальність (далі – AR) та розширена реальність (далі – XR). Обґрунтовується необхідність їх упровадження з огляду на трансформацію освітнього середовища, зростання ролі цифрової взаємодії та зміну запитів до компетентностей фахівця в галузі психології. Окрему увагу приділено чинникам, що впливають на прийняття інновацій здобувачами вищої освіти: сприйнята корисність, соціальні норми, цифрова готовність, мотивація до навчання. Розкривається потенціал використання штучного інтелекту для створення персоналізованих освітніх програм розвитку, автоматизованого моніторингу прогресу навчання, формування навичок діагностики й аналітичного мислення. Технології VR, AR та XR розглядаються як засоби, що дають змогу змоделювати складні міжособистісні й клінічні ситуації, тренувати емоційну чутливість, навички терапевтичної взаємодії, працювати з кейсами, які складно або неможливо реалізувати у звичайному освітньому процесі. Аналізуються сучасні педагогічні підходи до використання цих технологій, включно із симуляційним навчанням, ігровою психологією та інтерактивними модулями. Наводяться приклади вдалих практик із провідних університетів, а також формулюються конкретні рекомендації для закладів вищої освіти щодо стратегічної інтеграції технологій: розбудова інфраструктури, підготовка викладачів, розробка етичних стандартів та адаптація навчальних програм. Наголошується, що цифрова трансформація психологічної освіти має сприяти не лише розвитку технологічних навичок, а й становленню нової етики, цінностей і професійної ідентичності майбутніх психологів.
Посилання
Abrams Z. AI is changing every aspect of psychology. Here’s what to watch for. Monitor on Psychology. 2023. July 1. URL: https://www.apa.org/monitor/2023/07/psychology-embracing-ai.
Akram H., Yingxiu Y., Al-Adwan A. S., Alkhalifah A. Technology Integration in Higher Education During COVID-19: An Assessment of Online Teaching Competencies Through Technological Pedagogical Content Knowledge Model. Frontiers in Psychology. 2021. Vol. 12. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.736522.
Ajzen I. The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 1991. Vol. 50 (2). Р. 179–211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T.
Bell I. H., Nicholas J., Alvarez-Jimenez M., Thompson, A., Valmaggia L. Virtual reality as a clinical tool in mental health research and practice. Dialogues in Clinical Neuroscience. 2020. Vol. 22(2). Р. 169–177. DOI: https://doi.org/10.31887/DCNS.2020.22.2/lvalmaggia.
Chen K., Barnes-Horowitz N., Treanor M., Sun M., Young K. S., Craske M. G. Virtual reality reward training for anhedonia: A pilot study. Frontiers in Psychology. 2021. Vol. 11, Article 613617. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.613617.
Chadiuk O. M. Opportunities for integrating technology into the discipline of the psychology higher education landscape. Professional training of the future specialists amidst modern realities. 2025. Vol. 2. Р. 555–568. DOI: https://doi.org/10.30525/978-9934-26-522-8-52.
Davis F. D. Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly. 1989. Vol. 13(3). Р. 319–340. DOI: https://doi.org/10.2307/249008.
Dwivedi Y. K., et al. Artificial Intelligence (AI): Multidisciplinary perspectives on emerging challenges, opportunities, and agenda for research. International Journal of Information Management. 2021. Vol. 57. Р. 101994. мhttps://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2019.08.002.
Graesser A. C., Sabatini J. P., Li H. Educational psychology is evolving to accommodate technology, multiple disciplines, and twenty-first-century skills. Annual Review of Psychology. 2022. Vol. 73. Р. 547–574. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev-psych-020821-113042.
König J., Jäger-Biela D. J., Glutsch N. Adapting to online teaching during COVID-19 school closures: Teacher education and teacher competence effects among early career teachers in Germany. European Journal of Teacher Education. 2020. Vol. 43(4). Р. 608–622. DOI: https://doi.org/10.1080/02619768.2020.1809650.
Maples-Keller J. L., Bunnell B. E., Kim S. J., Rothbaum B. O. The use of virtual reality technology in the treatment of anxiety and other psychiatric disorders. Harvard Review of Psychiatry. 2017. Vol. 25(3). Р. 103–113. DOI: https://doi.org/10.1097/HRP.0000000000000138.
Matochová J., Kowaliková P. Transforming higher education: Psychological and sociological perspective (the use of artificial intelligence). R&E SOURCE. Vol. 11(S1), Р. 176–181. DOI: https://doi.org/10.53349/resource.2024.is1.a1253.
Sandford A., Mulligan B., Gittens E., Norris M., Fernandes M. Artificial intelligence and psychology. Canadian Psychological Association. 2024. URL: https://cpa.ca/docs/File/CPD/Artificial%20Intelligence%20and%20Psychology%20EN%202024.pdf.
Tondeur J., et al. Understanding the relationship between teachers’ pedagogical beliefs and technology use in education: a systematic review of qualitative evidence. Educational Technology Research and Development. 2016. Vol. 65(3). Р. 555–575. DOI: https://doi.org/10.1007/s11423-016-9481-2.
Venkatesh V., Davis F. D. A theoretical extension of the Technology Acceptance Model. Management Science. 2000. Vol. 46(2). Р. 186–204. DOI: https://doi.org/10.1287/mnsc.46.2.186.11926.